Adam Tarn (1902 – 1975)

Adam Tarn to pseudonim literacki Henryka Załszupina. Urodził się w 1902 roku w Łodzi. Jego ojcem był adwokat Ignacy Załszupin a matką była córka fabrykanta Julia Freidenberg. Miał siostrę i brata. Kiedy Henryk skończył osiem lat umiera jego ojciec, a rodzina wyjeżdża do Szwajcarii. Do szkoły chodził w Zurychu, a następnie studiował w Berlinie, Strasburgu, Brukseli i Lille. Obronił doktorat w dziedzinie nauk humanistycznych. W 1934 roku debiutuje jako powieściopisarz książką “Obraz ojca w czterech ramach”, a dwa lata później ukazuje się jego przekład “Wizerunku własnego” Zygmunta Freuda. Po powrocie do Polski pracował jako redaktor i tłumacz. 

Druga wojna światowa zastała go we Francji. W 1941 roku przedostał się do Stanów Zjednoczonych, gdzie do 1949 roku pracował w sekretariacie Organizacji Narodów Zjednoczonych. Tarn w tym czasie nie tylko tłumaczył, ale także pisał utwory dramatyczne. Po powrocie do Polski, w sezonie 1952/1953 był dyrektorem i kierownikiem artystycznym Teatru Domu Wojska Polskiego w Warszawie, następnie pełnił funkcję kierownika literackiego Teatru Powszechnego (sezon 1955/1956), Teatru Ateneum (1956–1960) i Teatru Współczesnego (1960–1968). 

W 1956 roku został redaktorem naczelnym pisma literacko-artystycznego „Dialog”. Kolegium redakcyjne tworzyli wówczas: Halina Auderska, Kazimierz Korcelli, Jerzy Pomianowski, Konstanty Puzyna i Andrzej Stawar. Wydawcą  “Dialogu” była Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza (RSW) „Prasa”, a publikowano w nim eseje, recenzje, artykuły krytyczne, scenariusze filmowe, teksty polskich dramatopisarzy i przekłady najnowszej literatury światowej, m.in. Becketta, Ionesco, Eliota, Camusa, Sartre’a. Tarn osobiście znał Becketta, Frischa, Dürrenmatta. W ocenie sztuki kierował się własnym bezkompromisowym zdaniem, które zjednywało mu przyjaciół, ale także nieraz przysparzało wrogów. Bardzo duża część utworów zamieszczonych w »Dialogu« ukazywała się na scenach polskich w drugiej połowie lat pięćdziesiątych, w pierwszej sześćdziesiątych wkrótce po ukazaniu się w druku. W 1967 roku ukazała się antologia “Współczesny dramat amerykański”, w wyborze i opracowaniu Tarna.

Mrożek z wdzięcznością wspomina początki znajomości z Tarnem, kiedy jako redaktor naczelny „Dialogu” natychmiast zgodził się na wydanie jego debiutanckiego dramatu “Policja”. Mrożek często bywał w redakcji „Dialogu” przy Alejach Jerozolimskich, gdzie udało się stworzyć Tarnowi coś w rodzaju klubu, miejsca pół oficjalnych, pół prywatnych spotkań, podczas których rozmawiano o kulturze, polityce i, oczywiście, plotkowano.

Założyciel „Dialogu” w 1968 roku został usunięty z redakcji i podzielił los Mrożka, jako emigrant. Od początku 1969 roku pracował jako profesor uniwersytetu w Calgary wykładając wiedzę o teatrze. W Kanadzie podjął swego rodzaju próbę reaktywowania Dialogu za granicą i stworzył wydawnictwo “Drama in Calgary”.  W 1973 roku przeniósł się do Ottawy, gdzie pracował jako wykładowca dramatu do 1974 roku. Umariera w Szwajcarii w 1975. 

Na podstawie: Magdalena Jarnotowska, Obraz ojca w czterech ramach. Literacka twórczość Adama Tarna, Teatr-Pismo.pl